Charakterystyka pracy radcy prawnego

Zgodnie ustawą o wykonywaniu zawodu radcy prawego  z dnia 6 lipca 1982 r. radca prawny to prawnik, który może świadczyć pomoc prawną podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym. Pomoc prawna polega przede wszystkim na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Radca prawny może wykonywać zawód na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komandytowej.

Radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego. Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych.

Radca prawny a adwokat

Podstawową różnicą między radcami prawnymi a adwokatami jest fakt iż radcowie mogą pozostawać w stosunku pracy, natomiast nie mogą być obrońcami w sprawach karnych do czego mają prawo adwokaci.

Ze względu na niewielkie różnice w kompetencjach radcy prawnego i adwokata, gdyż rozszerzono uprawnienia radców prawnych do prowadzenia spraw rodzinnych i obrony w sprawach o wykroczenia – coraz częściej pojawiają się głosy o unifikacji tych dwóch zawodów i powstania jednej dużej korporacji pod nazwą adwokatura.

Jednostkami organizacyjnymi są okręgowe izby radców prawnych oraz Krajowa Izba Radców Prawnych. Obecnie w Polsce funkcjonuje 19 izb radców prawnych.

Czas trwania

Aplikacja radcowska trwa 3 lata, rozpoczyna się 1 stycznia każdego roku. Rocznie na aplikację przyjmowanych jest ok. 120 osób. Jak wskazują statystyki, średnio na jedno miejsce ubega się ok. 750 osób.

Przebieg aplikacji

Zajęcia składają się z dwóch części: praktycznej i teoretycznej. Rozłożone są zwykle na dwa dni w tygodniu, tak, że jednego dnia odbywają się zajęcia praktyczne, drugiego dnia natomiast zajęcia teoretyczne. Podczas zajęć wykładowcy omawiają przewidziane Regulaminem zagadnienia prawne z perspektywy problemów prawnych, jakie napotykają w codziennej praktyce.

Praktyki

Nowelizacja ustawy z dnia 10 marca 2009 r. regulująca profesje prawnicze (Dz.U. nr 37, poz. 286) znosi obowiązek odbywania praktyk przez aplikantów.

Egzamin wstępny

Egzamin wstępny na aplikacji radcowskiej jest taki sam jak w przypadku aplikacji adwokackiej oraz notarialnej, a różni się jedynie wiedzą specjalistyczną, związaną ze specyfiką zawodu radcy.

Egzamin konkursowy na aplikację radcowską ma formę pisemną, jest to test złożony z 150 pytań, zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Nie otrzymuje punktów ujemnych za niepoprawnie udzielone odpowiedzi! Pozytywny wynik egzaminu konkursowego uzyskuje się po udzieleniu 100 prawidłowych odpowiedzi, czyli 66% wszystkich odpowiedzi.

Isntytucją organizującą egzamin jest Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z Krajową Izbą Radców Prawnych.

Egzamin końcowy

Egzamin radcowski, kończący aplikację składa się z pięciu części pisemnych:

1. test składający się z zestawu 100 pytań;
2. zadanie z zakresu prawa karnego polegające na przygotowaniu aktu oskarżenia lub apelacji, lub sporządzeniu opinii prawnej;
3. zadanie z zakresu prawa cywilnego - przygotowanie pozwu, wniosku, apelacji, lub opinii prawnej;
4. zadanie z zakresu prawa gospodarczego - przygotowanie umowy albo pozwu lub wniosku albo apelacji, opinii prawnej;
5. zadanie z zakresu prawa administracyjnego – przygotowanie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, sporządzenia opinii prawnej.

Do egzaminu radcowskiego składanego przed komisją bez odbycia aplikacji radcowskiej mogą przystąpić:

1. doktorzy nauk prawnych;
2. osoby, które przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu zatrudnione były na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora;
3. osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez radcę prawnego lub adwokata w kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 8 ust. 1, lub kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej;
4. osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów;
5. {iarelatednews articleid="340,339,338,337,336"}osoby, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski lub notarialny;
6. osoby, które zajmują stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Wpis na listę radców prawnych, bez konieczności odbycia aplikacji i zdania egzaminu zawodowego ubiegać się mogą:

1)  profesorów i doktorów habilitowanych nauk prawnych;

2)  osób, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa;

3)  osób, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód adwokata albo notariusza;

4)  osób, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

• zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub

• wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058, z późn. zm.[7]), lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 8 ust. 1,

5)  osób, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę radców prawnych, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

• zajmowały stanowisko referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub

• wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 8 ust. 1.

Koszty aplikacji

Koszt egzaminu - 1.000 zł. Oraz dodatkowe opłaty obowiązkowe przy składaniu dokumentów.

Semestr aplikacji (5 miesięcy) - 3.000 zł