Charakterystyka pracy adwokata

Adwokat to prawnik, zajmujący się udzielaniem porad prawnych oraz prowadzeniem spraw klientów w sądzie. Adwokaci zajmują się przede wszystkim sporządzaniem opinii prawnych, opracowywaniem projektów aktów prawnych oraz występowaniem przed sądami i urzędami.

Prawo do wykonywania zawodu adwokata mają tylko osoby wpisane na listę adwokatów, przez okręgową Radę Adwokacką. Adwokat może wykonywać swój zawód w formie handlowych spółek osobowych, w zespołach adwokackich, bądź samodzielnie.

Ogół adwokatów i aplikantów adwokackich tworzy Adwokaturę. Na szczeblu centralnym na czele Adwokatury stoi Naczelna Rada Adwokacka, na szczeblu regionalnym - Okręgowa Rada Adwokacka. Zarówno Naczelna Rada Adwokacka jak i Izby oraz Zespoły Adwokackie posiadają osobowość prawną.

Radca prawny a adwokat

Podstawową różnicą między radcami prawnymi a adwokatami jest fakt, iż radcowie mogą pozostawać w stosunku pracy, natomiast nie mogą być obrońcami w sprawach karnych do czego mają prawo adwokaci.

Ze względu na niewielkie różnice w kompetencjach radcy prawnego i adwokata, gdyż rozszerzono uprawnienia radców prawnych do prowadzenia spraw rodzinnych i obrony w sprawach o wykroczenia – coraz częściej pojawiają się głosy o unifikacji tych dwóch zawodów i powstania jednej dużej korporacji pod nazwą adwokatura.

Czas trwania

Aplikacja adwokacka rozpoczyna się dnia 1 stycznia każdego roku i trwa trzy lata. Szkolenie aplikantów adwokackich może być organizowane wspólnie z aplikantami radcowskimi. Aplikant odbywa aplikację adwokacką pod kierunkiem patrona, którego zadaniem jest przygotowanie aplikanta do wykonywania zawodu adwokata. Patron może zatrudnić aplikanta.

Praktyki

Nowelizacja ustawy - Prawo o adwokaturze zniosła obowiązek odbywania przez aplikantów sześciomiesięcznych praktyk w sądzie, prokuraturze, kancelarii notarialnej lub innej instytucji publicznej.

Egzamin wstępny

Egzamin wstępny na aplikacji adwokackiej jest taki sam jak w przypadku aplikacji radcowskiej oraz notarialnej, a różni się jedynie wiedzą specjalistyczną, związaną ze specyfiką zawodu radcy.

Egzamin konkursowy na aplikację radcowską ma formę pisemną, jest to test złożony z 150 pytań, zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Nie otrzymuje punktów ujemnych za niepoprawnie udzielone odpowiedzi! Pozytywny wynik egzaminu konkursowego uzyskuje się po udzieleniu 100 prawidłowych odpowiedzi, czyli 66% wszystkich odpowiedzi.

Egzamin końcowy

Egzamin adwokacki składa się z pięciu części pisemnych. Nowelizacja ustawy (Dz.U. nr 37, poz. 286) zniosła obowiązkową do tej pory część ustną egzaminu.

1. test składający się z zestawu 100 pytań;
2. zadanie z zakresu prawa karnego polegające na przygotowaniu aktu oskarżenia lub apelacji, lub sporządzeniu opinii prawnej;
3. zadanie z zakresu prawa cywilnego - przygotowanie pozwu, wniosku, apelacji, lub opinii prawnej;
4. zadanie z zakresu prawa gospodarczego - przygotowanie umowy albo pozwu lub wniosku albo apelacji, opinii prawnej;
5. zadanie z zakresu prawa administracyjnego – przygotowanie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, sporządzenia opinii prawnej.

Do egzaminu adwokackiego, oprócz osób, które odbyły aplikację adwokacką, przystąpić mogą:

1. doktorzy nauk prawnych;
2. osoby, które przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu zatrudnione były na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora;
3. osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 4a ust. 1, lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej,
4. osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów;
5. osoby, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski lub notarialny;
6. osoby, które zajmują stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Wpis na listę adwokatów, bez konieczności odbycia aplikacji i zdania egzaminu zawodowego ubiegać się mogą:

1)   profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych;

2)   osoby, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa;

3)   osoby, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód radcy prawnego albo notariusza;

4)   osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

• zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub
• wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 4a ust. 1, lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059, z późn. zm.2);

5)   osoby, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:

• zajmowały stanowisko referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub

• wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 4a ust. 1, lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.

Patron

Każda osoba rozpoczynająca aplikację adwokacką zobowiązana jest do znalezienie patrona, czyli adwokata, który będzie dbał o należytą edukację oraz zaznajomienie się z praktyką, kandydata na adwokata.

Patron przedstawia Okręgowej Izbie Adwokackiej pisemną, szczegółową opinię o aplikancie, oraz przebiegu jego aplikacji, po zakończeniu każdego roku szkoleniowego.

Aplikacja a podejmowanie pracy

Aplikant adwokacki może być zatrudniony u swojego patrona. Jeżeli aplikant chce podjąć pracę nie związaną z odbywaną aplikacją potrzebuje zgody patrona oraz dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej.

Zgoda ta nie jest potrzeba aplikantom, którzy podejmują pracę naukową, lub będącym pracownikami naukowo-dydaktycznymi. Wystarczy jedynie pisemne powiadomienie dziekana Rady o rozpoczęciu i zaprzestaniu tych zajęć.

Koszty aplikacji

Koszt egzaminu – 563 zł. (w 2008 roku)

Rok aplikacji – 4504 zł. (aplikant może być zwolniony z tej opłaty, spłata jej może zostać odroczona w czasie lub zostać podzielona na raty).

Koszt togi adwokackiej – ok. 1000 zł. (najlepsi aplikanci otrzymują togi od Rady).