Niemal w każdej sytuacji życia codziennego spotykamy się z oceną dotyczącą naszego postępowania, wyglądu lub charakteru. Nie dziwi więc fakt, iż również w miejscu pracy, niezależnie od tego czy mamy do czynienia z małym przedsiębiorstwem czy rozrośniętą korporacją, natrafiamy na formalną bądź nieformalną ocenę naszych cech, zachowań, osiągnięć. Ocenianie pracowników - to proces wartościowania postaw, cech osobowych, zachowań oraz poziomu wykonania zadań istotnych z punktu widzenia ustalonych celów i misji danej organizacji. Podobne skojarzenie mówi, iż ocenianie jest procesem długotrwałego
i jednorazowego ustalania przejawów zachowania się pracowników i wartościowania elementów jego stosunku do wyznaczonych zadań, zakładu pracy, przełożonych i kolegów.

Cele oceniania pracowników mogą spełniać różnorodne funkcje:

• ewaluacyjna -ocenia się dotychczasowy i obecny poziom pracy, jej jakość, wywiązywanie się z powierzonych obowiązków, stopień przydatności na zajmowanym stanowisku przez pracownika stanowiska,
• rozwojowa - ocenia się pracownika pod względem jego potencjału rozwojowego, umiejętności i chęci współpracy,
• informacyjna - ocenia się miejsce, jakie oceniany zajmuje w świadomości swojego szefa i w grupie kolegów, jego oczekiwania co do przyszłości, jego perspektywy w danym miejscu pracy,
• motywacyjna - tutaj sprawdza się, jak ocena dobra i zła wpływa na osobę ocenianą. Oceniając możemy kogoś skrzywdzić, zniechęcić, możemy go tez pobudzić do lepszej pracy. Ocenianie pracowników może być efektywnym środkiem ich doskonalenia. To samo możemy powiedzieć o ocenianiu przełożonych przez podwładnych.
• decyzyjna - dokonując oceny możemy się zastanowić co do przesunięć, awansów, szkoleń, planowania rodziny.

Możemy wyróżnić następujące cele oceniania pracowników:

• produkcyjno-ekonomiczne - związane są podniesieniem efektywności pracy. Wpływają one na wzrost wydajności pracy, poprawę jej jakości, zwiększenie gospodarności (poprawę wyników ekonomicznych), doskonalenie sprawności organizacyjnej,
• społeczne - zaspokajają u pracowników potrzebę oceny własnej pracy, kształtują postawę społeczno-zawodową oraz wzorce osobowe, wpływają na utożsamianie się pracowników z zakładem pracy, a także motywują pracowników do lepszej pracy,
• instrumentalne - ich zadaniem jest wnikliwe obserwowanie i rejestrowanie osiągnięć zawodowych i kwalifikacji, aby w ten sposób wykorzystać wiedzę i umiejętności pracownika.

Realizacja tych celów następuje poprzez:

• weryfikację kwalifikacji zatrudnionych pracowników,
• ustalenia rezerwy kadrowe na stanowiska kierownicze,
• ustalenia wysokości płac, nagród i premii,
• zmiany rozmieszczenia kadr.

Wielość powyższych funkcji i celów dowodzi tylko temu, jak wielkie znaczenie ma ocena pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Dlatego też każde przedsiębiorstwo, które decyduje się na wprowadzenie systemu ocen powinno przygotować własną specyfikację celów, jakie ma on realizować. Zarówno jednak cele te powinny być dostosowane do potrzeb i warunków funkcjonowania danego przedsiębiorstwa.

Literatura:

• Wprowadzenie do zarządzanie personelem; pr. zbior. pod. red. Adama Szałkowskiego; Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie; Kraków 2000; s. 94-95
• Doskonalenie systemu wynagradzania w przedsiębiorstwie; pr. zbior. pod red. Leszka Kozioła; Akademia Ekonomiczna w Krakowie; Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa; Kraków 1997; s.157-160